مقالات کنفرانسی و ژورنالی

مقالات انواع و دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. برای اینکه بتوانید در این دنیای گسترده فعالیت کنید، مقاله بنویسید یا برای پژوهش‌ها و تحقیقات مختلف‌تان از منابع گوناگون بهره ببرید، نیاز به شناخت دقیق هر یک از انواع مقالات دارید. پس ضمن آشنایی با انواع مقالات و بسترهای نشر آنهاست که می‌توانید به‌خوبی به دنیای مقاله‌نویسی محتوا اضافه کنید یا از محتواهای موجود در آن بهره ببرید.

مقاله ژورنالی چیست؟

اولین نکته‌ای که میان دو نوع مقاله علمی کنفرانسی و ژورنالی تفاوت ایجاد می­کند، نحوه ارائه آنهاست. از نام هر یک هم کاملا برمی‌آید که قرار است در چه بسترهایی ارائه شوند.

ژورنال به نشریه‌ای گفته می‌شود که به طور دوره‌ای منتشر می‌گردد و قوانین ویژه و موضوعات خاصی را دنبال می‌کند. مقالات ژورنال‌ها توسط افراد متخصص بررسی شده و برای انتشار انتخاب می‌شوند و می­توانند منابع خوبی برای استناد در تحقیقات علمی باشند.

فرایند نگارش و آماده‌سازی مقالات برای ژورنال‌ها کاری تخصصی و حرفه‌ای است و اگر با مسیر آن آشنا نباشید و از توانمندی‌های لازم در این زمینه برخوردار نشوید، امکان به نتیجه‌رساندن این کار برایتان وجود نخواهد داشت.

مقالات ژورنالی یعنی مقالاتی که در ژورنال‌ها یا همان مجلات علمی چاپ می‌شوند. این مجلات خود دارای انواع گوناگونی هستند. مجلات یا داخلی‌اند یا خارجی.

داخلی‌ها که به سه دسته علمی-پژوهشی، علمی-تخصصی و علمی-ترویجی تقسیم می‌شوند و مهم‌ترین‌شان از لحاظ بالابردن ارزش رتبه علمی رزومه افراد، مجلات علمی-پژوهشی هستند.

دو دسته دیگر با اهداف ترویج یک موضوع یا صحبت از موضوعی تخصصی در میان ارگان‌ها و افرادی خاص از رشته‌های مختلف منتشر می‌شوند. مجلات یا همان ژورنال‌های خارجی هم مجلاتی هستند که دسته‌بندی‌هایی برایشان در نظر گرفته می‌شود. مجلاتی که ارزش زیادی دارند و می‌توان روی آنها حساب کرد در یکی از پایگاه‌های استنادی مهم دنیا نمایه می‌شوند.

این کار باعث می‌شود تا رتبه‌بندی‌هایی درباره مجلات مختلف صورت بگیرد و مشخص شود که کدام مجلات و مقالات‌شان ارزش علمی بالاتری دارند. معیارها و استانداردهایی دقیق برای رتبه‌بندی مجلات استفاده می‌شود و بعد از گذر از مراحل تایید اعتبار می‌توانند در پایگاه‌های مختلف علمی دنیا نمایه شوند.

از پایگاه‌های معتبر می‌تواند به isi از سوی موسسه تامسون رویترز اشاره کرد. علاوه بر این موسسه، موسسه اسکوپوس هم پایگاهی دارد که تعداد کثیری مجله در آن قرار دارند. پاب‌مد هم پایگاهی برای انتشار مقالات و مجلات پزشکی و علوم زیستی است و در کنار آنها پایگاه دیگری موسوم به isc یا پایگاه جهان اسلام هم وجود دارد که از سوی ایران راه‌اندازی شده و می‌خواسته تا فضایی برای جمع‌آوری آثار دانشمندان جهان اسلام پدید آورده باشد.

اصطلاحا مقالاتی که در مجلات موجود در این پایگاه‌ها قرار می‌گیرند با همان نام آن پایگاه مطرح و معروف می‌شوند. مثلا اگر بتوانید مقاله‌تان را در مجله‌ای که در پایگاه isi نمایه شده به چاپ برسانید، به مقاله‌تان اصطلاحا مقاله isi گفته خواهد شد. مقالات اسکوپوس، پاب‌مد و… هم به همین ترتیب هستند.

مقاله کنفرانسی چیست؟

علاوه بر مقالات ژورنالی، مقالات دیگری هم هستند که به مقالات کنفرانسی معروفند. این دسته از مقالات در کنفرانس‌ها ارائه می‌شوند.

کنفرانس جایی است که بسیاری از محققان، اساتید و دانشگاهیان در آن گرد هم جمع می‌شوند و درباره یک موضوع علمی و تحقیقاتی بحث و گفتگو می­کنند. در بیشتر کنفرانس‌های دانشگاهی و علمی، افراد برای معرفی و ارائه جدیدترین پژوهش‌­هایی که انجام داده‌اند حاضر می­‌شوند و سایرین برای مشاهده و بررسی این موضوع آنها را همراهی می‌کنند.

در مقالات کنفرانسی معمولا ایده‌هایی مطرح می‌شود که هنوز به‌خوبی و با جزئیات به آنها پرداخته نشده‌ و با مقالات و دستاوردهای موضوعی مشابه مورد مقایسه قرار نگرفته‌اند. البته مقالات کنفرانسی به جز ارائه به شکل شفاهی در کنفرانس‌ها به صورت پوستر یا در قالب بحث‌ و گفت‌وگو در جریان رویداد کنفرانس هم مطرح می‌شوند.

کنفرانس‌ها به همین خاطر، مکانی ایدئال برای آشنایی محققان حوزه‌های علمی مختلف هستند و می‌توانند فضایی جذاب و بهره‌ور برای تبادلات علمی باشند. مقالات کنفرانسی معمولا بسیار زودتر از مقالات ژورنالی بررسی می‌شوند و اگر محتوای خوبی داشته باشند، پذیرش آنها به تاخیر نمی‌افتد. چون قرار است که هر کنفرانس در تاریخی مشخص انجام و برگزار شود.

پس اگر به دنبال این هستید که رزومه‌تان را برای شرکت در مصاحبه دکتری پربار کنید و فرصت کافی برای نگارش مقاله و دریافت پذیرش آن برای انتشار در ژورنال‌ها ندارید، به فکر شرکت در کنفرانس‌ها و تولید تعدادی مقاله کنفرانسی باشید.

درست است که این دسته از مقالات معمولا ارزش کمتری نسبت به ژورنالی‌ها دارند اما می‌توانند در مدتی کوتاه، رزومه‌تان را از خالی‌بودن نجات بدهند. علاوه بر این مورد، شرکت در کنفرانس‌ها برای کسانی که دوست دارند در یک حیطه علمی با متخصصان و افراد دیگر آشنا شوند هم مکان بسیار خوبی است. با شرکت در کنفرانس‌ها می‌توانید در جریان تحقیقات و مسیر رشد موضوعات تخصصی رشته‌تان قرار بگیرید و با آدم‌های گوناگون رشته‌ خود بیشتر آشنا شوید. 

هر کنفرانسی هم قواعد و اصولی را برای یکدست‌سازی مقالات خود به متقاضیان معرفی می‌کند. برای اینکه بتوانید مقاله‌تان را به‌درستی در یک کنفرانس شرکت بدهید باید این اصول را رعایت کنید. حواستان باشد که لازم است، مقالات کنفرانسی از شکل و شیوه بصری برای ارائه مفاهیم خود بیشتر بهره ببرند. چون مخاطب آنها با مخاطب مقالات ژورنالی متفاوت است.

مقالات کنفرانسی یا باید طی یک سخنرانی مطرح شوند یا در قالب پوستر یا در بحثی که با برگزاری یک میزگرد همراه است. در همه اینها باید مقاله را در قالبی مانند پاروپوینت برای ارائه به حضار مرتب و سازماندهی کنید.

مقالاتی که در یک کنفرانس پذیرفته می‌شوند در یک مجموعه تحت عنوان پراسیدینگ (proceeding) گرد هم می‌آیند.

کنفرانس‌هایی که سابقه برگزاری‌شان بیشتر باشد، معمولا ارزش و اهمیت بیشتری هم دارند و ارسال مقاله به آنها می‌تواند رزومه‌تان را غنی‌تر کند. پس اگر می‌خواهید که ارزش مقاله کنفرانسی‌تان بالا برود به فکر این باشید که اثرتان را در کنفرانسی با سابقه برگزاری سالانه و قدمت زیاد شرکت بدهید.

تفاوت مقالات ژورنالی و کنفرانسی در چیست؟

مقالاتی که برای یک کنفرانس ارائه می ­شوند باید طی یک زمان خاصی بررسی شده و محقق نتیجه­ تایید یا رد آن را دریافت کند.

مقالات کنفرانسی معمولا کوتاه هستند و تعداد صفحات محدودی دارند. معمولا تعداد صفحات مشخصی برای مقالات کنفرانسی در نظر گرفته می‌شود. اگر تعداد صفحات مقالات از این حد تجاوز کند. اما مقالات ژورنالی برای رد شدن یا تایید هیچ زمان محدودی ندارند و تا زمان تایید نهایی ممکن است بارها ویرایش و اصلاح شوند.

برای تایید یک مقاله ژورنالی معمولا بررسی‌های موشکافانه و دقیقی نسبت به یک مقاله کنفرانسی انجام می‌گیرد. این مساله ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد. معمولا هیچ زمان مشخصی برای چاپ یک مقاله در ژورنال وجود ندارد و زمان چاپ آن اغلب بستگی به نوع نشریه و دوره­ چاپ خواهد داشت. این در حالیست که مقاله کنفرانسی باید تا زمان کنفرانس مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه اعلام شود.

اگر بخواهیم دقیق‌تر درباره این دو صحبت کنیم، باید بگوییم که مقالات ژورنالی بعد از آماده‌سازی از سوی نویسندگان باید برای مجله موردنظرشان سابمیت (submit) یا ارسال شوند. بعد از اینکه مقاله از طریق پلت‌فرمی که در سایت ژورنال در نظر گرفته می‌شود یا به یک ایمیل مخصوص برای ژورنال ارسال می‌گردد، سردبیر آن را بررسی و مرور اولیه می‌کند و در صورتی که موضوع با اسکوپ مجله سازگاری داشته باشد، آن را وارد مراحل بعدی کار می‌کند.

منظور از اسکوپ هم چشم‌انداز موضوعی مجله است. یعنی اینکه هر ژورنال به چه حیطه‌هایی از موضوعی تخصصی می‌پردازد. اگر مقاله‌ای که سابمیت کرده‌اید در اسکوپ ژورنال نگنجد، باید به سراغ مجله‌ای دیگر بروید. اگر هم که متناسب با اسکوپ مجله باشد که باید از طریق سردبیر به داورانی از مجله داده شود تا آن را بخوانند و از نقطه‌نظرات مختلف، مقاله را بررسی نمایند.

اینجاست که احتمال دارد مقاله‌ای بی‌درنگ پذیرفته شود یا به آن اصلاحاتی وارد گردد. پذیرفته‌شدن بدون نیاز به پیاده‌سازی هرگونه اصلاحاتی ایدئال‌ترین شکل ممکن کار است. اما معمولا چنین چیزی برای درصد اندکی از مقالات اتفاق می‌افتد. در بیشتر موارد، داوران اصلاحاتی به مقاله وارد می‌کنند. دو نوع اصلاحات معمولا در نظر گرفته می‌شود: اصلاحات کلان یا میجر ریوایز (major revise) و اصلاحات جزئی یا ماینر ریوایز (minor revise).

اصلاحات کلان به اصلاحاتی گفته می‌شود که سوالاتی اساسی درباره روند و روش کار و مفاهیم مقاله مطرح می‌کنند و اصلاحات جزئی هم اصلاحاتی هستند که معمولا در شکل‌ها یا بخشی از متن باید اعمال شوند و چندان جدی نیستند. بعد از اینکه نویسنده این اصلاحات را انجام داد، ممکن است که همچنان مقاله از سوی داوران پذیرفته نشود. این فرایندها می‌توانند از یک هفته تا یک سال به‌ طول بیانجامند.

روند کار برای مقالات کنفرانسی متفاوت است.

همان‌طور که گفته شد، نتیجه پذیرش مقالات در کنفرانس‌ها خیلی زود مشخص می‌شود و مانند ژورنال‌های علمی نیاز به صبرکردن طولانی‌مدت برای قرارگرفتن در جریان روند کار داوری وجود ندارد. کنفرانس‌ها معمولا بازه زمانی مشخصی را اعلام می‌کنند و در این بازه زمانی از متقاضیان درخواست می‌کنند که چکیده مقالات‌شان را برای بررسی اولیه به دبیرخانه کنفرانس بفرستند.

کنفرانس‌ها دارای سایت‌هایی هستند که مختص برگزاری رویداد است و از آن طریق می‌توانید با آنها در ارتباط قرار بگیرید و ضمن کسب اطلاعات درباره روند کنفرانس، مقالات را هم بفرستید. شرکت در کنفرانس‌ها چه در قالب شرکت‌کننده و چه در قالب کسی که مقاله را ارسال کرده و می‌خواهد آن را به شکل پوستر یا سخنرانی ارائه کند.

اگر مقاله‌ای برای ارائه در کنفرانس پذیرفته شد، از سوی دبیرخانه، تاریخی به صاحب آن اعلام می‌شود تا در آن زمان، اثر خود را ارائه کند. در پایان هر کنفرانسی هم معمولا کتابچه‌ای تهیه می‌شود که فهرست مقالات کنفرانس در آن قرار می‌گیرد. یادتان باشد که روند پذیرش مقالات در کنفرانس‌ها بسیار ساده‌تر از مجلات است. به‌طور کلی، سطح علمی مقالات کنفرانسی از مقالات ژورنالی پایین‌تر است. مقالات کنفرانسی معمولا ایده‌هایی هستند که به‌طور مفصل بررسی نشده‌اند و با موضوعات متنوع دیگر در همان حیطه تخصصی مقایسه نشده‌اند. پس جای کار دارند و باید با نگاهی دقیق‌تر تکمیل شوند. در واقع در کنفرانس‌ها بخش اندکی از یک کوه یخ بزرگ به نمایش گذاشته می‌شود. اما همین ارائه می‌تواند زمینه‌های توسعه و پیشرفت ایده‌ها را فراهم کند.

مقالات کجا منتشر می­ شوند:

همانطور که مشخص است، یک مقاله ژورنالی فقط می ­تواند در یک ژورنال منتشر شود و امکان استفاده از آن در کتاب‌های مقالات کنفرانسی یا پایگاه آنلاین مقالات کنفرانسی وجود ندارد. هرچند، یک مقاله کنفرانسی می‌تواند هم در کتاب مقالات کنفرانس منتشر شود هم به صورت آنلاین و اگر صلاحیت داشته باشد در یک ژورنال نیز به چاپ می‌­رسد. این مساله به برگزارکنندگان کنفرانس بستگی دارد.

این مساله را نیز فراموش نکنید، شما می­‌توانید مقاله‌­تان را در دو نسخه برای انتشار در ژورنال و ارائه در کنفرانس تهیه کنید و هر دو را برای تایید شدن ارسال نمایید. هیچ منعی وجود ندارد که مقاله کنفرانسی شما در ژورنال چاپ نشود یا مقاله ژورنالی شما در کنفرانس ارائه نگردد.