انواع مقالات براساس نوع و ساختار

مقالاتی از نظر ساختار در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار گرفته‌اند:

 مقاله پژوهشی (original research)

مقالات پژوهشی یکی از معمول­‌ترین نوع مقاله­ هستند که در کنفرانس ها و مجلات چاپ می­‌شوند. این مقالات برگرفته از پژوهش و تحقیقی هستند که خود مولف انجام داده است.

در این نوع مقالات محقق یافته­‌های تجربی خود در خصوص یک موضوع جدید را بیان می­ کند. مقاله پژوهشی در حقیقت حاصل پژوهش­‌های جدیدی است که قبلا مانند آن انجام نشده است. این نوع مقالات در میان محققین و پژوهشگران بسیار متداول است و به دلیل نو بودن محتوای آنها، فرصت بیشتری برای چاپ شدن دارند. فرمت مقاله پژوهشی شامل معرفی، روش ­ها، نتایج، و بخش بحث و گفتگو می‌­شود.

در نوشتن مقالات پژوهشی باید برخی قواعد اخلاقی رعایت شود، چه مقاله را با طرح مساله‌­ای نو می­‌نویسید یا نگاهی متفاوت به مساله­‌های پیشین دارید نباید آن را با کوچک­‌نمایی دیگران و بزرگ­‌نمایی خودتان مطرح کنید. به این نکته تاکید داشته باشید که هیچ حرکت علمی بدون تکیه بر تلاش‌­های پیشینیان روی نمی­دهد، خواه این تلاش نتیجه داده باشد خواه نیمه­‌کاره رها شده باشد.

 در واقع، چیزی که درباره مقالات پژوهشی بسیار مهم است، رعایت دوری از سرقت ادبی است.

سرقت ادبی یا پلاجیاریزم از جمله مشکلات گسترده‌ای است که در دنیای علم و مقالات دیده می‌شود. ماجرا از این قرار است که مقالات پژوهشی باید موضوعی نو یا دیدگاهی تازه داشته باشند. اگر از پژوهش‌های دست‌اول و تحقیقات نوین در آنها استفاده نشده باشد و در واقع، اطلاعات خود را از تحقیقات و پژوهش‌های دیگر گرفته باشند و دستاوردهای دیگران را به نام خود منعکس کنند، سرقت ادبی صورت می‌گیرد.

به‌طور کلی، هر گاه فردی دست به انتشار محتوایی بزند که حاصل فکر و تلاش دیگران است، سرقت ادبی شکل می‌گیرد. این سرقت یا پلاجیاریسم می‌تواند خودخواسته یا غیرعمدی باشد. چون همان‌طور که می‌دانید، همیشه توسعه علم نیازمند داشتن نگاهی به دستاوردهای پیشین آن است. پس بدیهی است که هر تحقیق جدیدی از دستاوردهای علمی و تخصصی پیشین خود بهره می‌برد. اما این بهره‌بردن باید توام با ذکر نام نویسندگان و پژوهشگران قبلی باشد.

اگر روش‌های استناددهی و ذکر نقل‌قول‌ها را به خوبی بلد نباشید و ارجاعات و منابع را هم به درستی در مقاله‌تان نیاورید، امکان دارد که شائبه سرقت ادبی در کارتان به وجود بیاید. بعد از اینکه مقاله‌تان را نوشتید، روش‌هایی وجود دارد که می‌توانید به کمک آنها شائبه وجود سرقت ادبی در اثرتان را به حداقل برسانید.

چه روش‌هایی برای این کار وجود دارد؟ روش‌هایی مانند پارافریز و استفاده از نرم‌افزارهای بررسی سرقت ادبی که قادرند، با مقایسه متن شما با مقالات متعدد و معتبر موجود در پایگاه داده‌ای قوی‌شان درصد تشابهات را شناسایی کنند.

نرم‌افزارهایی مانند آیتنتیکیت (iThenticate) می‌توانند به این موضوع کمک کنند. بعد از اینکه مشخص شد، درصد تشابهات چقدر است و کدام بخش‌های متن‌تان به مقالات دیگر شباهت دارد، استفاده از پارافریز و بازنویسی می‌تواند راه‌گشای کارتان باشد. این مقوله هم نیاز به تخصص دارد.

موضوع مهم دیگری درباره نگارش مقالات علمی پژوهشی وجود دارد؛ هر مقاله پژوهشی دارای بخش‌هایی است که باید آنها را بشناسید و ترتیب‌شان را در مقاله‌تان رعایت کنید.

ترتیب بخش‌های مقاله پژوهشی به این شرح است:

    عنوان مقاله؛
    اسامی نویسندگان (افیلیشن)؛
    چکیده؛
    کلمات کلیدی؛
    مقدمه؛
    ادبیات پژوهش؛
    روش تحقیق؛
    نتایج و یافته‌ها؛
    سپاسگزاری؛
    منابع.

مقاله مروری (Review Article)

مقالات مروری شامل خلاصه‌­ای از تحقیقات و پژوهش­های انجام شده پیرامون یک موضوع خاص می­‌شوند و جایگاه فعلی موضوع و آینده آن را به تصویر می‌کشند. در این نوع مقالات به تجزیه و تحلیل موضوع، تفاوت‌­ها و اغلب مشکلاتی اشاره می‌شود که سد راه بحث قرار گرفته­‌اند.

مقالات مروری قصد دارند تا اطلاعات جامعی درباره آنچه قبلا پژوهش‌ شده، جمع‌آوری کنند و در اختیار مخاطبان قرار بدهند. از همین روست که به پایگاه داده خوبی برای محققان دیگر بدل می‌شوند و معمولا به آنها استناددهی زیادی داده می‌شود. مثلا دست روی موضوعی می‌گذارند  و امور و تحقیقاتی را که در دهه اخیر روی آن صورت گرفته به دقت واکاوی و مرور می‌کنند. اطلاعات تازه یا دستاوردهای جدیدی در مقالات مروری بحث و ارائه نمی‌شود. این دسته از مقالات می‌توانند حاوی انتقاداتی به آثار گذشته‌ هم باشند و گذشته، وضعیت کنونی و آینده یک موضوع کارشده در حیطه‌ای تخصصی را به چالش بکشند.

مخاطبان مقالات مروری معمولا افراد زیر هستند:

    دانشجویان؛
    محققانی که درباره موضوع مقاله به دنبال انجام پژوهش‌های تازه هستند.

بخش‌های مختلف مقالات مروری هم به شرح زیر است. پس باید در نگارش‌شان به ساختار مقالات دقت داشته باشید و این بخش‌ها را در اثر خود بگنجانید:

    عنوان؛
    چکیده؛
    مقدمه؛
    روش انجام کار؛
    یافته‌ها؛
    نتیجه‌گیری؛
    تقدیر و تشکر؛
    فهرست‌ها.

گزارش‌ها یا نامه‌های کوتاه (short letters or reports)

این نوع مقالات شامل گزارش خلاصه شده­‌ای از مقاله پژوهشی می‌شود. این نوع مقالات از لحاظ تعداد کلمات بسیار محدودیت دارند. بنابراین برخی مواقع پیش از اینکه مولف پژوهش اصلی خودش را کامل ننویسد و منتشر نکند، این مقاله کوتاه گزارشی نیز منتشر نخواهد شد.

ساختار مقالات کوتاه و گزارش‌ها شبیه مقالات پژوهشی است و پیش از آنکه مقاله‌ای پژوهشی به اتمام برسد، امکان تولید چنین گزارشی وجود ندارد. در واقع، بعد از اینکه اثری اورجینال و پژوهشی نگارش شد و دستاوردهای نوین یک تحقیق به شکل مقاله درآمد، امکان تولید گزارش یا نامه‌های کوتاه مبتنی بر محتویات آن مقاله پژوهشی هم مقدور می‌شود. در مقالات گزارشی باید از جداول و نمودارها هم برای بیان منظور استفاده شود.

مطالعات موردی (case-study)

در مقالات مطالعات موردی، به موارد خاصی از یک پدیده­ جالب و جدید اشاره می­‌شود. هدف اصلی این مطالعات آگاه‌سازی سایر محققین درباره احتمالاتی است که یک پدیده خاص می­ تواند بوجود بیاورد. این نوع مقالات اغلب در زمینه پزشکی کاربرد دارند.

در مطالعات موردی پزشکی به شرایط خاص یک بیمار، تشخیص بیماری او، علائم و راهکارهای پزشکی که برای درمان آن بیماری انجام گرفته است، اشاره می­ شود. این گزارش­‌ها باید درباره مطالعه موردی باشد که قبلا ناشناخته بوده است. به همین دلیل این نوع مقالات بیشتر توسط محققان باتجربه تهیه می‌شود. مطالعات موردی بسیار نقش مهم و پیش‌برنده‌ای در توسعه و رشد تحقیقات در زمینه‌های مختلف به ویژه پزشکی دارند.

مطالعات موردی، شرایط و موقعیت‌هایی خاص را زیر نظر می‌گیرند و به تحقیق روی آنها می‌پردازند. به همین دلیل بسیار عمیق هستند و به پیش‌برد علمی و تخصصی موضوعات کمک زیادی می‌کنند. مطالعات موردی در دسته‌بندی تحقیقات کیفی قرار می‌گیرند و مزایای زیادی به همراه می‌آورند.

مقاله نظری (opinion article)

مقالات نظری به مقالاتی گفته می‌شود که مولف آن به بررسی و تحلیل یک تحقیق خاص می­‌پردازد. او در این مقاله می­‌تواند به نقاط قوت و ضعف تئوری ارائه شده اشاره کند و یا حتی آن موضوع خاص را نقد کند. مقالات نظری بسیار کوتاه هستند و معمولا تا ۲هزار کلمه محدودیت دارند. بنابراین در همین مقاله کوتاه نویسنده باید بتواند با دلیل و مدرک، چیزی را رد کرده یا از آن حمایت کند و نظریه تازه ­ای مطرح نماید.

این مقالات هم دارای بخش‌هایی به شرح زیر هستند:

    چکیده؛
    مسأله و موضوع پژوهش مورد بحث؛
    هدف و ساختار مقاله؛
    منابع مورد استفاده؛
    نتیجه‌گیری.